ارتقیان شاخه­ای از سرداران سلجوقی بودند که در اواخر قرن پنجم هجری قمری توانستند حکومت دیاربکر را در دست بگیرند. فرمانروای آنان ارتق، پر از سرداران ترکمان سلجوقیان بود که در 488 ق. به حاکمیت بیت المقدس منصوب شد، اما پسران وی نتوانستند آن‌جا را اداره کنند و خلفای فاطمیْ آن‌ها را از آن‌جا بیرون راندند. بعدها سلطان محمد سلجوقی (498ـ 511 ق.) حکومت دیاربکر و نواحی اطراف آن را به ایشان واگذار کرد. ارتقیان توانستند در این منطقه قدرتی بیابند و هنرها در دربار ایشان رشد یافت. اما از آن‌جا که عمدۀ ساکنان این منطقه و به تبع آن هنرمندان دربار، ارتقیان مسیحیان سریانی بودند، در این دوران سنت­های هنری بیزانس احیا گشت. یکی از مظاهر هنر در دورۀ حکومت آل ارتق سکه­های آنان است. این سکه­ها تنوع بسیاری دارند و در آن‌ها ترکیبی از عناصر هنر سلجوقی و بیزانسی را مشاهده می­کنیم. در این مقاله، به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی به بررسی تصاویر چند نمونه از سکه­های ارتقیان ماردین پرداخته­ایم تا از این منظر اطلاعات بیشتری از هنر در این برهۀ تاریخی به دست آوریم.