«خرسک» یکی از قدیمیترین نمونههای دستساخته زیراندازی است که بهلحاظ پرزهای بلندش، مسمایی در نام خود با نام «خرس» دارد و «خرسک» یا «خرس کوچک» نام گرفته است. این مفرش سادهبافت و سادهنقش، به این لحاظ که از پُرز و رجشمار کمی برخوردار است، قابلیت بالایی در ارائه نقش و طرحهای پیچیده ندارد و بکارگیری سه تا هشت پود در رجشمار آن، باعث شده نرمی خاصی داشته باشد. بر همین اساس، نقشها بیش از آنکه ریزهپردازانه، حالتی شناختهشده ـ آنگونه که در دستبافتههای شهری سراغ داریم ـ بهخود بگیرند، نقاشانه و با سطوح وسیع، لکههای رنگی خاصی را میمانند بسان سطوح رنگی سمبلیستها و هنرمندان تجریدی؛ اما با این همه، خرسک یک دستبافته ابتدایی و نسبتاً زمخت است.
بررسی شیوه ساخت و طرح و رنگ خرسک، پیگیری مبتدا و مراحل تکامل ساخت و طرح و نقش دستبافتهها را تسهیل میگرداند. خرسک و تکامل طرح و نقش آن در دستبافتههای دیگری همچون گبه و قالی، که به نوعی فرزندان آن محسوب میشوند، نشان میدهد سیر تحول ساختِ صناعتیِ دستبافته در تکامل نقش و طرح، مؤثر است و البته خود صناعتگری و سیر تحول و تکامل آن نیز موجب تکامل ذائقه زیباییشناختی بشر و لذا زیباتر و چشمنوازتر شدن محصولات شده است؛ برای مثال، تکامل و توسعه تکنیک بافت، ظرافت یافتن تار و پود و تعدد رجشمار بهعنوان یک قابلیت، تکامل نقوش و ریزهپردازیها و مانورهای تصویری جزئینگرانه را ممکن کرده است.
بنابراین همیشه تکامل ارزشهای بصری همعنان تکامل صنعت بوده و لذا تکامل صناعی، مجال و محمل بروز سلیقههای زیباییشناختی شده و این دو، در هم سرشته شدهاند.
این تحقیق مختصر و موجز، بیشتر بهعلت عدم آگاهی قاطبه مخاطبان از ویژگیهای عمومی این محصول، ضمن معرفی مختصات عمومی این واژه و دستبافته، قصد برشمردن ارزشهای هنری و ظرفیتهای زیباییشناختی آن را بهطور مجمل داشته و سعی دارد به زیباییهای آن در حدی بپردازد که توجه پژوهندگان حوزه هنرهای صناعی را برای تحقیق بیشتر معطوف دارد و بازتولید آن را در کاربردها و بر کارکردهای جدید موجب گردد.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |