شناخت تهران از نظر تاریخی و اجتماعی و تشخیص محیط جغرافیایی و تحقیق فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، هنری، اجتماعی و... بهدلیل سرعت توسعه همهجانبه آن، بسیار دشوار است. تهران تا چند قرن پیش، تنها یکی از روستاهای اقماری ری محسوب میشد اما توسعه و آبادانیاش با تسلط ایل قاجار بر کشور آغاز گردید. تاجگذاری آقامحمدخان در تهران (1209 ﻫ.ق) و توجه سایر شاهان این دوره به توسعه شهری، باعث از بینرفتن حصار صفوی و ساخت حصار قاجاری شد. علیالحال، امروزه مکانیابی از دروازههای شهری ـ که در دوره پهلوی نخست نابود شدند ـ در تعیین حدود حصار بلدیه، اهمیت بسزایی دارد و همین امر در شناخت تاریخ شهری تهران، اهمیت دوچندان پیدا کرده است. بایستی اذعان داشت که از دیرباز تا اواخر قاجار، دروازهها و فضای پیرامون آنها از فضاهای مهم شهری در ایران به شمار میآمدند و به سبب موقعیت و نقش ارتباطی خاصی که داشتند، امکان استقرار و جریانسازی برای برخی از فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی و امنیتی بودند؛ البته همه دروازههای (اصلی، فرعی) شهر با خصوصیات کالبدی و کارکردی یکسان نبودند. در معماری دروازههای اصلی شهری، عناصر تزئینی مانند میلها و سردرهایی با اشکال متنوع، طاقنماهای متعدد، گلدسته، منقوش و مزین به کاشیکاری نفیس بهوفور استفاده میشد که تأکیدی بر نقش هویتی دروازهها بود. در این مقال کوتاه، نگارنده میکوشد نگاهی اجمالی بر کتاب فوق و بررسی نقاط قوت و ضعف آن داشته باشد.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |