با تصرف شبه قارۀ هند در سدۀ اول هجری (8 میلادی) توسط مسلمین، طبیعتاً فرهنگ و هنر این سرزمین کهن به‌تدریج وارد عرصه‌ای شد که بسیار متأثر از نوع اسلامی آن بود. تأثیر این روند دینی و فرهنگی با استمرار در سده‌های آتی، خود را به دوره‌ای رساند که در آن مغولان در هند (گورکانیان) سلطنت می‌کردند. در این میان، نگارگری و نقاشی ازجمله هنرهایی بودند که جایگاه ویژه‌ای را در کنار معماری اسلامیِ این سرزمین پیدا کردند و رشد چشمگیری یافتند. در این رویه، آلبوم‌های هنری که عموماً از گردآوری و تجلید ورق‌هایی از صفحات مینیاتور به دست می‌آمدند به انواع هنری باارزشی بدل شدند که از آن قبیل، می‌توان به آلبوم هنری شاه‌جهان، پادشاه افسانه‌ای هند، اشاره کرد. آن‌چه در این نوشته نیز مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته، در واقع برگ‌هایی از همین آلبوم است که نمونه‌هایی از آن، با ذکر پیشینه‌ای از هنر اسلامی در هند و پادشاهی شاه‌جهان و هنرهای دورۀ وی معرفی و تحلیل گشته است. لازم به ذکر است که این مرقع به همراه سه مرقع دیگر، مرقع گلشن، مرقه مینتو و مرقع ایران و هند، در کتاب تازه چاپ میرعلی هروی: منتخبی از مرقعات ایران و هند در موزه های جهان (کرج، رواق هنر، 1392)، معرفی شده و برخی نگاره های آن، غیر از آنچه در این مقاله به آن پرداخته شده، در کتاب منتشر شده است.

واژه‌های کلیدی: مغولان هند، شاه‌جهان، آلبوم هنری (مُرقّع)، مینیاتور

متن کامل [PDF 1943 kb]   (387 دریافت)